Voor u ligt de eerste bestuursrapportage over 2019.

In de eerste bestuursrapportage wordt gerapporteerd over de voortgang na de eerste vier maanden
van dit jaar. In de tweede bestuursrapportage over de voortgang na acht maanden en bij de jaarrekening na twaalf maanden van het jaar. We kijken in de bestuursrapportage naar twee zaken: prestaties en budgetten, waarbij het accent ligt op een rapportage over de afwijkingen.

Beoordeling van de prestaties
De prestaties van 2019 komen één op één uit de begroting 2019. Daarnaast zijn de nog niet volledig gerealiseerde prestaties uit voorgaande jaren opgenomen.
Ook over de voortgang van de prestaties, zoals opgenomen in het Bestuursprogramma 2018-2022, jaarschijf 2019, wordt gerapporteerd. Dit mede naar aanleiding van een door de raad aangenomen motie bij vaststelling van de Programmabegroting 2019-2022. Hierdoor zijn er in deze rapportage ruim 150 prestaties waarover gerapporteerd wordt.
Gebleken is dat verschillende prestaties als reguliere activiteiten zijn aan te merken. De insteek in de begroting 2020 zal zijn om de reguliere activiteiten niet op te nemen als prestatie. Dit is overeenkomstig de afspraken met de raad. Zoals vermeld in het Bestuursprogramma zullen we begin 2020 een project starten met als doel de P&C documenten kritisch te beoordelen op leesbaarheid (verplichte onderdelen versus facultatief en de wijze van rapporteren).

Wij beoordelen de stand van zaken van de prestaties volgens het zogenaamde stoplichtenmodel naar de invalshoeken: voortgang (met vermelding van het globale percentage daarvan) en geld. Overeenkomstig het raadsbesluit van 18 december 2017 worden in deze rapportage alleen de prestaties die afwijken zichtbaar gemaakt en voorzien van een toelichting (kleur rood). Wanneer de uitvoering van een prestatie volgens plan verloopt (kleur groen) danwel de verwachting is dat de prestatie conform het oorspronkelijke einddoel wordt gehaald (kleur oranje), dan worden deze niet meer opgenomen in deze rapportage.

Als er sprake is van een éénmalige activiteit (bijvoorbeeld opleveren beleidsnota)

• en die activiteit is gereed, dan is 100% ingevuld.
• en die activiteit is nog niet gereed, maar wordt wel volgens planning opgeleverd, dan is 50% of 75% gevuld.

Als sprake is van een continu-activiteit (bijvoorbeeld uitvoeren controles)

• dan kan in de eerste bestuursrapportage over de eerste 4 maanden maximaal

50% ingevuld zijn.

• wordt deze continu-activiteit nog niet uitgevoerd, maar wel later dit jaar, dan ligt een percentage van 0% of 25% voor de hand.

• een continu-activiteit kan per definitie nooit 100% scoren in de 1^e bestuursrapportage.

Beoordeling verwachte uitkomst van de budgetten
Wij beoordelen het verloop en de verwachte uitkomst van de budgetten zoals opgenomen in de begroting 2019. Over de voorziene afwijkingen rapporteren wij aan u en hanteren daarbij, in principe, een ondergrens van € 5.000. Indien wij dat zinvol en nodig achten, is daar in een aantal gevallen van afgeweken.

De rapportage heeft alleen betrekking op het jaar 2019, zodat de budgetwijzigingen per definitie als incidenteel worden aangemerkt. Mochten uit de rapportage ook structurele mutaties voortvloeien, dan leggen wij deze afzonderlijk in de perspectiefnota 2020-2023 aan u voor.
Aan het slot van deze bestuursrapportage zijn een tweetal financiële overzichten opgenomen. Voor het eerst is een apart financieel overzicht opgenomen met betrekking tot de "technische" aanpassingen. Dit betreft budgetneutrale mutaties, die over de programma's en/of beleidsvelden/taakvelden heen gaan. Voor u als raad minder relevant, maar formeel wel door u vast te stellen.

De mutaties zijn, vooruitlopend op de nog aan te passen Financiële verordening, per beleidsveld (voorheen taakveld) inzichtelijk gemaakt (conform artikel 6 van de Financiële verordening gemeente Dalfsen 2017).
Het overzicht hebben wij ook voorzien van de stand van de begroting 2019 voor en na de 1^e bestuursrapportage, zodat duidelijk is hoe we er dit jaar per saldo voor staan.
Tot slot is een overzicht opgenomen van het verloop van de post onvoorzien.

Totaalbeeld 1e bestuursrapportage 2019
Hieronder volgt een totaalbeeld van de voortgang van de prestaties per programma.  Hieruit blijkt, dat we qua voortgang van de prestaties, op schema liggen. Van de 154 prestaties zijn er slechts 5 rood.
Deze hebben betrekking op:
Invoeren Bedrijven Investerings Zone (BIZ) (4.1), Gebruik maken van  adviesrecht kantonrechters (6.1), Tussentijdse evaluatie Plan van Aanpak "Thuis in Dalfsen 2017-2018 (6.1), Uitwerken concrete scenario's voor lokale vervoersoplossingen (7.6) en Uitwerking van het deelgebied Oostentree (Molendijk) (9.3).

De jaarrekening 2018 liet een tekort zien. Wij zien bij het samenstellen van deze 1e bestuursrapportage dat daarvan een aantal zaken structureel doorwerkt, ook in 2019 en verder (1e bestuursrapportage en perspectiefnota 2020-2023).
We constateren dat tekorten zich voordoen binnen het totale sociaal domein en specifiek voor het onderdeel jeugd. Een trend die regionaal en landelijk zichtbaar is.
Op dit moment zijn er onzekerheden over het onderdeel Jeugd (uitgaven en vergoeding door het Rijk). In verband hiermee werken wij in deze bestuursrapportage met een viertal scenario’s. Deze scenario's zijn in programma 7 nader toegelicht. Daarnaast constateren wij ook op andere onderdelen binnen de begroting tegenvallers. De problematiek is zodanig dat dit vraagt om een bredere en structurele oplossing. We zullen kritisch kijken naar mogelijkheden om het tekort in ieder geval zoveel mogelijk te beperken. Net zoals dat vorig jaar is gebeurd, hebben wij daartoe inmiddels een groot aantal maatregelen en acties binnen de organisatie uitgezet. Het gaat dus niet alleen om effecten voor 2019, maar ook voor de jaren daarna aangezien de problematiek om een structurele oplossing vraagt. Daarbij kijken wij over de volle breedte naar mogelijkheden: van investeringen tot exploitatie, over alle beleidsvelden en eenheden heen, naar inkomsten en uitgaven en alle andere zaken die bij kunnen dragen aan het terugdringen van het begrotingstekort. Nog meer dan voorheen zal daarbij nodig zijn echte (en moeilijke) keuzes te maken.

Exclusief het onzekere onderdeel Jeugd en zonder aframing van de Stelpost ingrepen Rijk / ambitie Raad laat deze bestuursrapportage voor het jaar 2019 een tekort zien van € 777.200.
Het tekort wordt veroorzaakt door onvermijdelijke bijstellingen. Er heeft reeds een kritische beoordeling plaatsgevonden van de aangedragen bijstellingen. Alleen de onvermijdelijk bijstellingen zijn opgenomen in deze bestuursrapportage.

Scenario's jeud / rijksbijdrage
Voor wat betreft jeugdhulp in Dalfsen is er over 2015-2017 een uitgebreide analyse gemaakt om te zien welke trends zichtbaar zijn en om op basis van deze analyse gerichte en passende maatregelen te nemen (zie ook toelichting programma 7). Aan deze analyse is het jaar 2018 toegevoegd.
Met name de onzekerheid met betrekking tot de uitgaven binnen het sociaal domein baart ons zorgen, maar daarvan raken we niet in paniek. Dat deze uitgaven toe zullen nemen lijdt geen twijfel; wel de vraag in welke mate dat zal gaan plaatsvinden. De verwachting is dat het Rijk bij zal springen. Wij zullen samen met andere gemeenten via de VNG de druk op het kabinet opvoeren om hierin een maximale inspanning te leveren. Maar zelfs met een ruimhartig kabinet zal er sprake zijn van een tekort voor 2019 dat niet eenvoudig te dichten is.

Scenario 1 betreft toepassing van de nullijn (dus geen extra lasten t.o.v. het begrote bedrag 2019), scenario 2 de lijn van de jaarrekening 2018 (dus lasten op het niveau van 2018), scenario 3 de lijn van de jaarrekening 2018 + bijdrage van het Rijk en scenario 4 de lijn van de jaarrekening 2018 + groei + bijdrage van het Rijk.

Alles overwegende, stellen wij voor om te kiezen voor scenario 3, dat wil zeggen een bijstelling van de lasten op het niveau van de jaarrekening 2018 met daarbij een inschatting van een bijdrage van het Rijk (voor meer info en nadere uitwerking zie programma 7 en het hoofdstuk Financiële samenvatting).
Met de keuze voor scenario 3 komt het saldo van de bestuursrapportage uit op € 1.092.200 negatief en daarmee het begrotingssaldo op € 1.586.275 negatief.
Bij ongewijzigde omstandigheden zal dit aan het einde van het jaar betekenen dat dit bedrag onttrokken moet worden aan de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar.
Uiteraard kan gekozen worden voor een ander scenario of om te stelpost ingrepen Rijk/ambities raad (nu) nog niet af te ramen. Een andere keuze heeft financiële consequenties.
Het begrotingssaldo varieert daardoor van € 1.171.275 negatief tot € 2.251.275 negatief.

Meicirculaire gemeentefonds
Tot slot merken we nog op, dat de uitkomsten van de meicirculaire van het gemeentefonds (Algemene Uitkering) niet in deze rapportage zijn verwerkt, omdat deze nog niet is ontvangen ten tijde van het samenstellen van deze rapportage. We verwachten deze circulaire eind mei / begin juni. Over deze circulaire wordt u, zoals gebruikelijk, separaat geïnformeerd.
Vooruitlopend hierop, hebben wij, bij de uitwerking van de scenario's m.b.t. jeugd, al wel rekening gehouden met een vergoeding van het Rijk voor de extra uitgaven op het gebied van jeugd.

Digitaal
U ontvangt deze bestuursrapportage digitaal in de vorm van een pdf. In het kader van de doorontwikkeling van onze Planning & Control verschijnt deze bestuursrapportage ook in een doorklikbare vorm via https://financien.dalfsen.nl.

Procedure bestuurlijke behandeling
Verzending aan de raad            23 mei 2019
Indienen technische vragen bij de griffie              3 juni 2019 (uiterlijk 9:00 uur)
Beantwoording technische vragen (RIS)              6 juni 2019 (uiterlijk 17:00 uur)
Behandeling raadscommissie         11 juni 2019
Behandeling gemeenteraad         17 juni 2019